به نقل از «مهر»

کتاب ناصر فکوهی درباره مدرنیته شهری و آسیب‌هایش منتشر شد

تاریخ انتشار: ۲۱ آذر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۵۹۰۰۷۱

به گزارش خبرنگار مهر، کتاب «مدرنیته شهری و آسیب‌هایش» نوشته ناصر فکوهی به‌تازگی توسط نشر همشهری منتشر و راهی بازار نشر شده است. این‌ناشر کتاب «فرهنگ و رسانه‌های نوین» را هم از این‌نویسنده منتشر کرده است.

فکوهی می‌گوید شیوه نوشتن مقاله، گفت‌وگو و یادداشت، شیوه‌ای است که بسیار با آن کار می‌کند و باور دارد بهترین روش برای دخالت اجتماعی است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

فکوهی معتقد است نیاز انسان امروز، بیش از هر چیز اندیشه‌ای است که صرفا مرزهای خود را به نظریه و تامل‌های نظری محدود نکند بلکه خود را به کنش و سیستم‌های کنش تعمیم دهد تا بتواند خوانندگانش را با واقعیت‌های ملموس آشنا و آن‌ها را برایشان تحلیل کند.

مولف کتاب پیش‌رو در این‌اثر علاوه بر یادداشت‌ها و مقالاتش، با سه‌اندیشمند شهر و معماری هم گفتگو کرده است. به این‌ترتیب کتاب «مدرنیته شهری و آسیب‌هایش» ۲ بخش اصلی دارد که بخش اول ۶ فصل و نوشتار و بخش دوم هم ۱۰ مطلب را شامل می‌شود.

مطالب مندرج در این‌کتاب مربوط به بازه ۲۵ ساله عمر فعالیت‌های دانشگاهی فکوهی هستند. این‌مجموعه با شهر مدرن آغاز می‌شود و به‌گفته نویسنده‌اش مجموعه‌ای آسیب‌شناسانه است.

بخش اول کتاب «اندیشمندان جهان» نام دارد که ۶ مطلب مندرج در آن به این‌ترتیب‌اند: «گفت‌وگو با هانری لوفبور؛ انقلاب شهری»، «ایوان ایلیچ؛ نقد رادیکال جهان مدرن»، «گفت‌وگو با ریچارد سنت؛ مدرنتیه و فرهنگ سرمایه‌داری»، «گفت‌وگو با زیگمونت باومن؛ مدرنیته سیال»، «گفت‌وگو با اریک ج.هابزباوم؛ تاریخ بزرگ سرمایه‌داری» و «گفت‌وگو با ژان میشل شاپولی؛ مکتب مطالعات شهری شیکاگو».

در دومین‌بخش کتاب هم که «چند جستار و گفتگو» نام دارد، مخاطب با این‌مطالب روبرو می‌شود: «ایدئولوژی و فضا»، «نگاهی انسان‌شناختی به نمای زیستگاهی»، «دولت و مسئولیت مدنی شهروندان»، «نمادهای شهری و جایگاهشان در شهرنشینی»، «روسپی بزرگوار در ویران‌شهر رویایی»، «ویران‌شهری که ما داریم!»، «کوخ‌های جنوب شهر؛ کاخ‌های شمال شهر»، «تاریخ ورود تجدد شهری به ایران»، «شهر بدون معمار» و «معماری، شهرنشینی و اندیشه بین‌رشته‌ای».

در قسمتی از این‌کتاب می‌خوانیم:

وقتی ژان‌ ژاک روسو در قرن هجدهم، برنامه عمومی خود را برای دولت مدرن در «قرارداد اجتماعی» می‌نوشت، دولت آرمانی برای او یک دولت-شهر کوچک بود که نمونه عملی و در دسترس آن را در شهر ژنو دوران خود می‌دید. بنابراین برای آن‌که از مثلث پیشین سخن بگویم مهم‌ترین نکته در این نظریه روسویی آن بود که ما با مثلثی متساوی‌الاضلاع (سه‌ضلع برابر) روبه‌رو هستیم؛ مثلثی که در آن دولت در سطح زمان-مکان یک شهر کوچک و شهروندان آن شهر مطرح است. درست چیزی که بعدها کاملا تغییر کرد و مثلث‌هایی هرچه عجیب‌تر و غریب‌تر به‌ویژه در جهان سوم به وجود آمد: دولت‌هایی بسیار بزرگ با سرزمینی کوچک (همچون نظام‌های امپراتوری و استعماری) یا برعکس، مردمانی بسیار انبوه و گسترده در سرزمین‌هایی بزرگ با دولت‌هایی کوچک اما مستبد که قدرت خود را نه از مردمشان، بلکه از سیاست‌های استبدادی و نظامی خود می‌گرفتند (همچون روسیه،‌ چین و برزیل). مثال‌ها در این زمینه بسیار زیاد است، اما مورد بحث ما ایران است.

تجربه ایران در انقلاب مشروطه و انقلاب اسلامی

از این‌رو بازمی‌گردیم به تجربه دو انقلاب دموکراتیک این کشور و نتیجه آن‌ها که امروز ما را با یک سرزمین نسبتا بزرگ یعنی با ضلع بزرگی در زمان-مکان باقی گذاشته که در آن نه مردمان فراوان و در سطح بالایی از مدنّیت وجود داشت و دارد و نه دولتی که بتواند پاسخگوی نیازها و انتظارات این‌مردم باشد. در این‌شرایط یکی از فرایندهایی که می‌تواند مورد توجه ما باشد ایجاد چرخه‌های مثبت به‌جای چرخه‌های منفی است که سال‌هاست در جریان بوده و دائما بر تنش‌ها و بحران‌ها در این مثلث می‌افزاید. یکی از این‌چرخه‌های مثبت می‌تواند مسئولیت مدنی به مثابه استراتژی توسعه شهری در زمان مدرن باشد که شاید به دولتی معقول و پاسخگو و همدل و همراه با مردم نیز منجر شود.

این‌کتاب با ۲۰۰ صفحه، شمارگان ۳۰۰ نسخه و قیمت ۴۵ هزار تومان منتشر شده است.

کد خبر 5653016 صادق وفایی

منبع: مهر

کلیدواژه: نشر همشهری مدرنیته ناصر فکوهی معرفی کتاب کتاب و کتابخوانی تازه های نشر نمایشگاه کتاب بیروت انقلاب اسلامی ایران سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان سازمان اسناد و کتابخانه ملی ترجمه موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران فرهنگسرای اندیشه انتشارات علمی و فرهنگی بنیاد سعدی چاپ و نشر بین الملل گفت وگو

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۵۹۰۰۷۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

ضرورت احداث تهران جدید

بدون مقدمه باید گفت دو-سوم دغدغه خانواده‌های شهری ما مسئله مسکن است خصوصا در شهر‌های بزرگ این قضیه کاملاً مشهود است. در مسئله تامین مسکن هم بیشتر از اینکه موضوع مصالح مهم باشد موضوع زمین مرغوب مهم است؛ بنابراین سیاست دولت در تامین مسکن باید ایجاد زمین مرغوب باشد و ایجاد زمین در حاشیه کلان شهر‌ها به نوعی یعنی تامین تاسیسات زیر بنایی در یک زمین موجود در اراضی ملی است.

به گزارش فرارو، اما این زمین برای اینکه از دید مصرف کننده مرغوب باشد باید بخشی از ساختار اداری دولت در آن شهر جا داده شود. به عبارت دیگر اگر بخواهیم یک کالایی مانند زمین در یک شهر جدید صد هزار نفری تا یک میلیون نفری در حاشیه کلان شهری مانند تهران تولید کنیم که برای مصرف کنندگان هم همان مطلوبیت نسبی شهر تهران را داشته باشد باید حداقل یک درصد تا ده درصد از ساختار اداری دولت درآن شهر مستقر شود تا این شهر جدید صرفا یک شهر خوابگاهی نباشد.

به عبارتی در طراحی شهری باید ذخیره زمین مورد نیاز برای انتقال یک درصد تا ده درصد از دستگاه‌های دولتی به آن شهر پیش بینی شود. با انجام این کار دو اقدام مثبت اتفاق می‌افتد یکی آنکه آن شهر جدید پتانسیل درامدی را پیدا میکند چراکه مسیر تزریق هزینه‌های جاری دستگا‌ها دولتی به یک جامعه از طریق همین تشکیلات ستادی و اداری هست و دوم اینکه چند درصد از فشار جمعیتی شهر تهران که عموما به دلیل تمرکز ادارات دولتی هست کاسته میشود.

در واقع آنچه موجب کمیابی زمین و گرانی زمین در بسیاری از کلان شهر‌هایی میشود وجود دستگا‌های دولتی است که جمعیت زیادی را بخود جذب می کند. در دولت آقای احمدی نژاد بنابود بخشی عمده از دستگاه‌های دولتی از تهران به سمت شهرستان مورد هدف خارج شوند که یک طرح ایده آل و شاید سنگ بزرگ بود، ولی عملی نشد، ولی انتقال دستگا‌های دولتی به شهر‌های جدید قابل انجام هست. در این صورت هست که هم کلان شهر بار جمعیتی اش تعدیل میشود و هم آن شهر جدید هم یک شهر پویا و واقعی خواهد بود.

یکی از نقاط پیشنهادی ایجاد شهر جدید حداقل با ضرفیت یک میلیون نفر در حوالی چرم شهر در جنوب ورامین هست؛ و دستگاه‌های اداری دولتی مورد هدف مینتواند همین شرکت‌های نفتی باشد که در یک طراحی شهری ذخیر زمین مورد نیاز جهت انتقال ستاد شرکت‌های نفتی مستفر به آنجا فراهم باشد. شاید حالت ایده ال این است که ستاد شرکت‌های نفتی و گازی در استان‌های جنوبی مستفر گردد، ولی حال که به دلایل امنیتی و ... این حالت میسر نیست باید به گزینه جایگزین فکر کرد که حداقل نسبتا ایده آل باشد و این یعنی انتقال این دستگاه ها به شهر‌های جدید.

با انتقال شرکت‌های نفتی بسیاری از شرکت‌های پیمانکاری بخش خصوصی و بسیاری از بانک‌ها بساط خود را جمع میکنند به آنجا میایند و وزارت نفت هم چون منابع خوبی دراختیار دارد در ایجاد تاسیسات شهری کمک خواهد کرد. قرار گرفتن در موقعیت کنارگذر جنوبی تهران، دسترسی به فرودگاه بین المللی امام خمینی، دسترسی به استان‌های شرقی و غربی و جنوبی از محاسن این اراضی ملی می‌باشد.

یادمان باشد ایجاد شهر‌های جدید بدون انتقال بخشی از دستگاه‌های دولتی نمیتواند یک شهر پویا را ایجاد کند که فشار جمعیتی کلان شهر‌ها و شهر تهران را کم کند تا قیمت زمین مسکن که دغدغه اصلی مردم هست تعدیل گردد. در واقع دولت بعنوان متولی بخش مسکن باید کاری کند که یک خانواده شهری به همان دلیلی که شهر تهران را بعنوان سکونت انتخاب کرده حالا بیاید همان شهر جدید را برای سکونت انتخاب کند. چرا که درحال حاضر ده‌ها هزار مسکن خالی در شهر‌ها وشهرک‌های اطراف پایتخت (دماوند، هشگرد و پرند و...) وجود دارد که نمیتواند کمیابی مسکن تهران را جبران کند.

خرید زمین متری یک میلیارد تومانی توسط دستگاه دولتی

اخیراً رسانه با خبر شدیم یک از وزارت خانه‌ها در حال خرید برجی دوقلو درحوالی شمال شهر تهران با مساحت زیربنای طبقات ۱۶۵ هزار متر مربع و به ارزش ۲۳ هزار میلیارد تومان می‌باشد که مساحت زمین این ساختمان ۱۶ هزار متر مربع می‌باشد. براساس محاسبات سرانگشتی اولیه پولی که این وزارت خانه می‌پردازد حداکثر ۵ هزار میلیارد آن مربوط به فضای ساختمانی ساخته شده (۱۶۵ هزار متر با قیمت ۳۰ میلیون تومان در هرمتر) و بقیه مبلغ یعنی ۱۸ هزار میلیارد تومان مربوط به هزینه زمین ۱۶ هزار مترمربعی هست که هر متر آن بیش از یک میلیارد برای دولت و وزارت آب میخورد.

آیا موقع آن نشده است که دولت هزینه کردن و تغذیه پول به شهر تهران دست بردارد و چرخه تورمی زمین و مسکن تهران را آسوده بگذارد.

آیا نمیشود با در اختیار دادن زمین رایگان مربوط به اراضی ملی را به وزارت خانه‌ها و احداث ساختمان مثلا ۵ هزار میلیارد تومانی در این مورد خاص بقیه مبلغ (دراین مورد خاص ۱۸ هزار میلیارد تومان) صرف انجام تاسیسات زیر بنایی شهری در یک شهر جدید (تهران جدید) در جنوب تهران (نقطه برخورد سه استان قم تهران و سمنان) گردد.

چرا بااین کار نه تنها تورم مسکن تشدید نمیشود و عرصه بر مردم شهر تهران تنگ نمی‌شود بلکه مقدمه سکونت چند صد هزار نفر هم در تهران جدید فراهم میشود. چراکه تا زمین رایگان هست خرید زمین متری یک میلیارد تومانی تزریق معضل به جامعه شهری و خصوصا شهر تهران خواهد بود.

ضمنا هدف از ارائه این مطلب صرفا ایجاد تهران جدید در جنوب تهران می‌باشد و هدف آن یک لج بازی سیاسی نیست که یک دستگاه دولتی خاص از نوسازی ساختمان‌های قدیمی خود باز ماند بلکه هدف آن است که هزینه‌های دولت جهت دهی شود تا نفع اجتماعی و اقتصادی عمومی هم برای همه اقشار جامعه داشته باشد.

محسن ابوالحسنی کارشناس عمران و اقتصاد

کانال عصر ایران در تلگرام